کلاهبرداران اینترنی که با نام مجرمان خاموش شناخته می‌شوند، روش‌های غیرمتداولی برای کلاهبرداری اینترنتی طراحی می‌کنند که نشان‌دهنده هوش بالای آنها نسبت به مجرمان معمولی است. از آنجایی که بسیاری از این دست کلاهبرداری اینترنتی به سبب سهل‌انگاری و عدم آگاهی کاربران دنیای مجازی است. بنابراین لازم است با کلاهبرداری اینترنتی و انواع آن آشنا شویم.
چرا باید این مقاله را تا انتها بخوانید:
در درجه اول می توانید ایمن بمانید و در ادامه اگر به دام آن افتادید، راهکارهای پیشگیری و شکایت را بدانید. پس با این مقاله آموزشی وبلاگ رئال ربات همراه باشید. آگاهی از مواردی که گفته شد، هر لحظه می‌تواند به عنوان زنگ خطری باشد که شما را از خطر کلاهبرداری مجازی در فضای مجازی مصون دارد.
ضرورت شناخت جرایم کلاهبرداری اینترنتی !
در سال‌های اخیر، با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از اینترنت، بسیاری از افراد با ضریب هوشی بالایی که داشته‌اند، دست به کار سرقت در یک فضای آنلاین شدند. فضایی که به راحتی در پشت آن پنهان شده‌اند و با سوء استفاده از سادگی کاربران اطلاعات حساس، سرمایه و … آنها را به سرقت می‌برند.
آنلاین
کلاهبرداری اینترنتی مصداق جرم در فضای آنلاین است و طبق یک تعریف کلی هر عمل خلاف قانونی که توسط رایانه یا سایر ابزارهایی که به اینترنت متصل می‌شوند، انجام شود، به نحوی که به صورت مادی یا معنوی آسیبی را به مردم برساند، کلاهبرداری اینترنتی یا جرم آنلاین به حساب می‌آید.
جرایم آنلاین در دو دسته قرار می‌گیرند:
1. جرایمی که مستقیماً وابسته به رایانه و تلفن همراه هستند و در شبکه‌های رایانه‌ای و اینترنت رخ می‌دهند.
برای مثال: دسترسی غیر مجاز به اطلاعات و فیشینگ (درگاه پرداخت اینترنتی جعلی).
2. جرایمی که مانند دسته اول در فضای آنلاین اتفاق می‌افتند با این تفاوت که اثرات آنها در دنیای واقعی نیز قابل مشاهده است.
به عنوان مثال آزار جنسی، انتشار ويروس و استفاده غیر مجاز از اطلاعات سرقت شده و به طور کلی جرایمی است که روی زندگی روزمره افراد تاثیر منفی دارد.
هر کدام از این جرایم آنلاین یا بهتر است بگوییم کلاهبرداری اینترنتی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که علاوه بر مسائل مالی، امنیت و آبروی بسیاری از افراد را در معرض خطر قرار می‌دهد.
بنابراین با شناخت انواع آن، می‌توانیم از انجام بسیاری از آنها جلوگیری کنیم.
آشنایی با روش های کلاهبرداری اینترنتی
مواردی که در ادامه مورد بحث قرار می‌گیرند را به ذهن بسپارید، زیرا آگاهی از آنها به شما کمک می‌کند تا از خودتان محافظت کنید:
1. کلاه برداری با روش فیشینگ
فیشینگ از جمله روش‌های کلاهبرداری اینترنتی است که در کشور ما رتبه نخست را به خود اختصاص داده است و طیف وسیعی از افراد از نوجوان تا میانسال درگیر آن شده‌اند.
در این روش، فیشرها با ساختن صفحات جعلی با شباهت زیاد به درگاه پرداخت اصلی بانک‌ها یا در قالب خرید اینترنتی اقدام به سرقت می‌کنند. فیشرها با پیامک، ایمیل، تماس تلفنی و… شما را به سمت صفحه‌ای جعلی که مشابه با صفحه اصلی بانک‌ها طراحی شده است، می‌کشانند.
سپس شماره کارت، رمز دوم و کد cvv2 را که خودتان وارد کرده‌اید را به دست می‌آورند و در یک فرصت مناسب اقدام به برداشت از حساب کاربر می‌کنند. مجرمان برای اینکه کاربر به فیشینگ و کلاهبرداری مشکوک نشود پیغامی با این مضمون که سیستم بانک قطع شده است، اعتماد فرد را جلب می‌کنند.
توصیه می‌کنیم در موارد مشکوک، برای استعلام مالکین پنل پیامک، راه پیشگیری جرائم اس ام اسی را بیاموزید.
تشخیص فیشینگ
گاهی نیز بعد از ثبت مشخصات، فرد را به صورت خودکار وارد سایت اصلی بانک می‌کنند. روش‌های زیادی برای تشخیص فیشینگ وجود دارد، اما دو مورد مهم شامل:
- وجود https و علامت قفل سبز رنگ کنار لینک صفحه درگاه پرداخت، در غیر این صورت به هیچ عنوان به آن اعتماد نکنید. در صورتی هم که وجود داشته باشد، به احتمال زیاد آن صفحه کلاهبرداری نیست.
- وجود کیبورد مجازی و عوض شدن ترتیب کلیدها در کیبورد آن با هر بار رفرش کردن دوباره صفحه
2. کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر
با انتشار روش‌های آگاهی از فیشینگ و دقت در نحوه پرداخت‌های الکترونیکی، کاربران کمتر در دام فیشرها می‌افتادند، اما آنها ساکت ننشستند و با روشی جدید دست به کلاهبرداری اینترنتی از کارت‌های بانکی زدند.
دستگاه اسکمیر یکی از شگردهای کلاهبرداری اینترنتی است، در واقع در این روش مجرمان مدارهای مغناطیسی در دستگاه‌های کارتخوان فروشگاه‌ها و یا حتی عابر بانک‌ها (ATM) قرار می‌دهند و اطلاعات کارت‌های بانکی مشتریان از جمله رمز عبور را ذخیره می‌کنند.
در واقع با تخلیه اطلاعاتی که انجام داده‌اند، یک کارت بانکی جعلی می‌سازند و از حساب مشتری سرقت‌های میلیونی انجام می‌دهند.
برای جلوگیری از این نوع سرقت، کافی است کمی به اطراف‌تان دقت کنید، برای مثال در مورد ATM ها، پوشش عابر بانک، قسمت وارد کردن کارت و صفحه ورود رمز را بررسی کنید.
به هر گونه جسم خارجی، سوراخ یا حفره ناشی از وجود دوربین، آسیب یا دستکاری، چسب یا نوار اطراف قسمت ورودی کارت، تغییر رنگ کیبورد دستگاه و… شک کنید و از کار با آن جداً خودداری کنید.
3. کلاهبرداری نیجریه‌ای
کلاهبرداری نیجریه‌ای از روش‌های سرقت اینترنتی است که طعمه‌های آن، تجار و بازرگانان هستند. افرادی که به راحتی و با لحظه‌ای غفلت میلیون‌ها و میلیاردها تومان سرمایه‌شان را به مجرمان خاموش می‌دهند.
در واقع کلاهبرداران با ارسال ایمیل یا پست الکترونیکی جعلی تحت عنوان شرکت‌های بین‌المللی به تاجران پیغام می‌دهند و شماره حساب خود را در اختیار آنها می‌دهند. تاجر نیز بدون بررسی دقیق ایمیل، پول به حساب کلاهبردار واریز می‌کند و نهایتاً پول خود را از دست می‌دهد.
زیرا چند روز بعد وقتی از کمپانی مورد نظر پیامی دریافت نمی‌کند، مشکوک می‌شود و پیگیری می‌کند، اما متوجه کلاهبرداری می‌شود. این روش کلاهبرداری اینترنتی چون از ابتدا توسط اتباع نیجریه رخ داد، به کلاهبرداری نیجریه معروف شد.
4. کلاهبرداری با رسیدهای خودپرداز
این روش کلاهبرداری اینترنتی بدین صورت است که مجرمان خاموش با برداشتن رسیدهای خود پرداز و شناسایی صاحب حساب با مراجعه به بانک با ارائه مدارک جعلی حسابی به نام فرد باز می‌کنند و با دریافت کارت بانکی اقدام به برداشت غیرمجاز از طعمه خود می‌کنند.
به همین دلیل است که پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات) تأکید می‌کند رسیدهای خود را حتماً از داخل دستگاه بردارید و دور بیندازید.
5. کلاهبرداری به بهانه برنده شدن در قرعه‌کشی
با اینکه این روش از قدیمی‌ترین روش های کلاهبرداری اینترنتی است، اما هنوز هم قربانیان زیادی را به خود اختصاص داده است. در این روش مجرمان خاموش سایت‌های قرعه‌کشی جعلی راه اندازی می‌کنند و هر فردی را که به این سایت مراجعه کند، برنده اعلام می‌کنند.
در ادامه با تماس با کلاهبرداران مدعی می‌شوند او برنده صدها هزار تومان پول نقد شده. طبیعتاً درخواست شماره کارت می‌کنند تا پول به حساب فرد واریز شود. کلاهبرداران اینترنتی پس از چند روز با قربانی تماس گرفته و مدعی می‌شوند پول واریز شده و در صورتی که پول در حساب نیست طعمه با آنها تماس گرفته تا مشکل رفع شود.
زمانی که قربانی برای بررسی حساب مراجعه می‌کند، متوجه می‌شود پولی در حسابش نیست و با کلاهبرداران تماس می‌گیرد. آنها از قربانی می‌خواهند خود را به یک دستگاه خودپرداز برساند. در این لحظه به جای واریز پول به حسابشان، از حساب آنها برداشت می‌کنند. به همین سادگی!
6. کلاهبرداری با ویروس‌ها و تروجان‌ها
ویروس ها و تروجان ها برنامه‌های مضری هستند که بدون اطلاع شما بر روی کامپیوترتان دانلود شده است.
هدف اصلی این برنامه‌ها می‌تواند به دست آوردن و یا آسیب رساندن به اطلاعات، اختلال در عملکرد کامپیوترتان یا احاطه کردن شما با تبلیغات باشد.
این ویروس‌ها به محض ورود تکثیر می‌شوند. تشخیص آنها کار سختی است چون در قالب برنامه‌های کاربردی واقعی ظاهر می‌شوند و تا فعالیت‌ها را کنترل و اطلاعات را جمع‌آوری کنند، اما نگران نباشید با استفاده از یک نرم افزار آنتی ویروس معتبر و دارای لایسنس، می‌‌توانید در به حداقل رساندن این خطر قدم محکمی بردارید.
7. کلاهبرداری با نرم‌افزارهای جاسوسی
تا حد امکان از کلیک بر روی آگهی‌های تبلیغاتی که در گوشه و کنار سایت‌ها می‌بینید، خودداری کنید. زیرا با یک کلیک ساده در یک پنجره جستجوگر جداگانه قرار می‌گیرید و این امکان وجود دارد که سیستم شما به صورت خودکار یک جاسوس افزار یا “adware” را دانلود کند.
در واقع این برنامه‌ها اغلب با برنامه‌های رایگان، برنامه‌ها و یا سرویس‌هایی که ممکن است از اینترنت دانلود کنید، همراه می‌شوند. این جاسوس افزارها به صورت مخفیانه اطلاعات کاربری شما را جمع‌آوری می‌کنند و فعالیت شما را کنترل می‌کنند. استفاده از نرم‌افزار امنیتی به روز برای ردیابی و حذف جاسوس افزار می‌تواند به شما کمک کند.
8. کلاهبرداری با سایت‌های شرط بندی جعلی
امروزه سایت‌های شرط بندی فوتبال و … راه‌اندازی شده است که در ابتدا مبالغ کمی را به عنوان شرط بندی از کاربران دریافت می‌کنند. این مبالغ در ابتدا کم و در ادامه بیشتر و بیشتر می‌شوند، اما متأسفانه پس از مدتی کلاهبرداران سایت را از دسترس خارج می‌کنند.
قربانیان نیز به علت غیر قانونی بودن کسب‌وکار معمولاً شکایت و پیگیری هم نمی‌کنند. باید این واقعیت را پذیرفت که اثبات کلاهبرداری بدون مدرک امکان‌پذیر نیست.
9. کلاهبرداری با سرقت اطلاعات هویتی
در این روش کلاهبرداران پیامک یا ایمیل حاوی لینک پرداخت برای پرداخت قبض، خرید شارژ و … را برای افراد مختلف ارسال می‌کنند.
کاربران نیز با کلیک بر روی این لینک ها به درگاه‌های جعلی(فیشینگ) منتقل می‌شوند و اطلاعات آنها خیلی راحت به سرقت می‌رود.
بهترین کار برای جلوگیری از این شگرد کلاهبرداری این است که هرگز لینک‌های ناشناس را باز نکنید.
در مواردی نیز پیامک و یا ایمیل همراه با اطلاعات حساب برای کاربران ارسال می‌شود و به اشتباه برای کلاهبرداران مبالغی را واریز می‌کنند و یا از افراد اطلاعات هویتی آنها درخواست می‌شود.
اگر هم‌چنین پیام‌هایی دریافت کردید و قصد پرداخت داشتید، بهتر است در مرورگر سیستم یا گوشی هوشمندتان سرچ کنید تا لینک‌های اصلی برای‌تان بیاید. با این کار متوجه می‌شوید که چنین پیامی صحت ندارد.
10. کلاهبرداری با جعل سند
خانه‌های خالی، زمین‌هایی بلا استفاده و مواردی مانند این می‌تواند طعمه تبهکاران باشد. کلاهبرداری اینترنتی با این روش به گونه‌ای است که مواردی مانند یک خانه را با قیمت و تخفیف چشم‌گیری بر روی سایت‌های جعلی فروش قرار می‌دهند و اقدام به دریافت همه یا بخشی از مبلغ می‌کنند. متأسفانه این موارد معمولاً با مدارک جعلی به چندین نفر فروخته می‌شوند.
متأسفانه فضای مجازی آنقدر گسترده شده است که شاید شگردهای کلاهبرداری دیگری هم باشند و اطلاعی از آن در دست نداشته باشیم. بنابراین با رعایت چند نکته باید تمام دقت‌مان را به کار بگیریم تا در دام مجرمان خاموش نیفتیم.
6 نکته مهم پیشگیری از کلاهبرداری اینترنتی
- برای انجام خرید هر گونه خرید، حضوری و یا اینترنتی ازکارت بانکی‌ای استفاده کنید که برای خریدها و انجام معاملات خرد در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر هرگز از اطلاعات کارت و حسابی که برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنید برای خرید به کار نبرید.
- مطابق با قوانین بانک مرکزی جمهوری اسلامی، برای فعال کردن رمز پویا، دائم یا یکبار مصرف، به شعب بانکی موردنظر خود بروید تا برای هر خرید اینترنتی رمز جدیدی استفاده در دست داشته باشید.
- از وب‌سایت‌هایی که خدمات غیرقانونی و بر خلاف قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ارائه می‌دهند، هرگز خرید اینترنتی نکنید. زیرا به واسطه خدمات غیرقانونی، به هیچ وجه نمی‌توانند درگاه پرداخت الکترونیک از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات مالی (پرداخت یارها)، دریافت نمایند.
زنگ خطر
- در صورتی که می‌خواهید کسی پول به حسابتان واریز کند و یا اگر در یک رویداد یا قرعه‌کشی برنده شدید و قرار است جایزه‌ای را برای‌تان واریز شود، تنها شماره حساب یا شماره شبا، خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
زیرا شماره حساب و شماره شبا تنها قابلیت واریز را دارند و اگر کسی اطلاعات آن را در اختیار داشته باشد نمی‌تواند هیچ گونه برداشتی از حساب شما انجام دهد. - به هر تماس تلفنی، پیامک یا ایمیل از طرف افراد ناشناس مشکوک شوید. اگر تماس یا پیام‌های مشکوک دریافت کردید و در آن سعی بر استفاده از عواطف و احساسات شما شد (مثل برنده شدن جایزه‌های کلان، سفرهای زیارتی و …) قبل از اینکه به دام بیافتید، با افراد با تجربه مشورت کنید تا از اصل ماجرا با خبر شوید.
- در صورت لو رفتن اطلاعات کارت و رمز دوم آن، سریعاً از طریق اینترنت بانک اقدام به عوض کرد رمز و یا مصدود کردن حساب بانکی خود نمایید و در صورتی که اپلیکیشن‌های اینترنت بانک را نداشتید یا بانک شما این قابلیت را نداشت، با مراجعه به نزدیکترین دستگاه خودپرداز، رمز اول کارت خود را چندبار اشتباه وارد کنید تا کارت غیرفعال شود.
با رعایت تمام این نکات این واقعیت را هم باید بپذیریم که حتی با رعایت تمام موارد و احتیاطات امنیتی، باز هم امکان دارد که مورد کلاهبرداری از افراد سوءاستفاده گر قرار بگیرید. پس بهتر است بدانید در چنین شرایطی چه اقداماتی باید انجام شود تا بتوانید برای دادخواست ضرر و زیان ناشی از کلاهبرداری اقدام کنید.
اقدامات لازم بعد از کلاهبرداری اینترنتی
اگر به هر نحوی به دام شگردهای کلاهبرداری اینترنتی افتادید، پس از اطمینان پیدا کردن از اینکه مورد کلاهبرداری اینترنتی قرار گرفتید، باید ابتدا اطلاعات حسابتان مانند رمز حساب و رمز دوم کارت‌تان را سریعاً عوض کنید. با این کار فرصت سوء استفاده بیشتر از مجرمان را می‌گیرید.
هم‌چنین بهتر است روشی که از شما کلاهبرداری شده است را در بخش ارتباطات مردمی فتا به اشتراک بگذارید تا به اطلاع دیگران برسد. با این کار از مورد کلاهبرداری قرار گرفتن دیگران با این روش جلوگیری می‌کنید.
سپس صورت حساب یک روزه از بانک خود بگیرید. در صورت حساب دریافتی امکان مشاهده حسابی که پول شما به آن منتقل شده است، وجود دارد. گرچه به احتمال زیاد مجرم یا مجرمان از یک کارت دزدی یا مفقود شده استفاده کرده‌اند، پس احتمال اینکه از طریق آن نام کلاهبردار را پیدا کنید، کم است.
اگر نتیجه نگرفتید، باید صورت حساب دریافتی را به دادسرای منطقه خود ببرید برای شکایت از کلاهبرداری اینترنتی. پس از طی مراحل اداری در دادسرا، شما به کلانتری ارجاع داده می‌شوید تا پرونده به نام شما ثبت شود. بسته به اینکه شاکی، مجرم را بشناسد یا خیر، مسیر پرونده عوض می‌شود.
اگر مجرم شناسایی شده باشد، قاضی وظیفه رسیدگی دارد و باید مظنون را برای بررسی‌های بیشتر و دفاع از خود به دادگاه دعوت کند، اما در صورتی که مجرم پرونده ناشناس باشد، پس از تایید، پرونده به پلیس فتا منتقل می‌شود. بنابراین با مراجعه به پلیس فتا و نوشتن اظهارات خود، پرونده شما پیگیری و پلیس فتا از بانک مربوطه استعلام می‌گیرد. روند کاری کمی طولانی به نظر می‌رسد، اما با پیگیری پلیس فتا، احتمال برگشت پول از دست رفته شما زیاد است. در ضمن مجرم به مجازات عملکرد خود می‌رسد.
مجازات کلاهبرداری اینترنتی
بعد از اثبات کلاهبرداری با توجه به جرایمی که در حکم کلاهبرداری اینترنتی هستند از جمله: انتقال مال غیر؛
بنابر تشخیص قاضی معمولاً مجازات کلاهبرداری در قانون جدید از یک سال تا ۳ سال حبس، برگرداندن مال به صاحب مال (رد مال) و پرداخت جریمه نقدی برای مجرم یا مجرمان درنظر گرفته می‌شود. رد مال در کلاهبرداری به معنای برگرداندن مال به صاحب اصلی آن است.
آگاه باشید؛ کلاهبرداران اینترنتی در کمین شما هستند.!
به عنوان سخن آخر باید بگوئیم که تجربه ثابت کرده است، اینترنت و فضای مجازی هم مانند هر تکنولوژی دیگری که به جامعه بشری معرفی شد، افراد زیادی به سمت آن گرایش پیدا کردند تا استفاده از آن را تجربه کنند و برخی در جهت درست و کاربردی و برخی در جهت نادرست استفاده کردند.
در این بین افراد عادی به دام دسته دوم می‌افتند و ممکن است با یک سهل انگاری کوچک اطلاعات مهم و حتی سرمایه زندگی‌شان را از دست بدهند.
بنابراین باید آگاه بود تا مبادا قربانی کلاهبرداری اینترنتی شد.
راهکارهای زیادی برای جلوگیری از جرائم الکترونیکی وجود دارد. وبلاگ رئال ربات قصد دارد تا با تولید مقالات آموزشی، به دانش شما بیفزاید و راهکارهایی را آموزش دهد که خطر کلاهبرداری را کاهش دهد. کافی است به سایت کارلیب به آدرس realrobot.ir سر بزنید.
