آینده مراقبت‌های بهداشتی با ربات پرستار

پیشرفت‌های فناورانه منجر به استفاده از ربات‌ها به‌عنوان شرکای بالقوه برای جبران کمبود نیروی انسانی و ارائه مراقبت‌های مؤثر به بیماران شده‌ است. در این مقاله از Real robot به بررسی کاربردهای هوش مصنوعی برای بیماران و مفاهیم مرتبط با رباتیک در پرستاری پرداخته و تمایزات بین انسان‌ و ربات ‌پرستار و مراقبت‌ سلامت را به‌عنوان شرکا، همچنین نمونه‌ها و چالش‌های توسعه ربات‌ ها را تحلیل می‌کنیم. در انتها 6 ربات پرستار معروف در جهان را معرفی می‌کنیم.

رباتیک در پرستاری یک گرایش میان‌رشته‌ای است که روش‌شناسی‌ها، فناوری‌ها و مسائل اخلاقی مربوط به توسعه ربات‌هایی را مطالعه می‌کند که از پزشکان، پرستاران و سایر کارکنان حوزه سلامت در عمل پشتیبانی و با آن‌ها همکاری می‌کنند. هدف ربات پرستار، یادگیری دانش مرتبط با ربات‌ها برای ارتقای مراقبت‌های پرستاری است و برای این منظور، همچنین پیشنهاد ربات‌های ضروری و توسعه آن‌ها در همکاری با مهندسان را شامل می‌شود.

دو نکته در مورد استفاده از ربات‌ها در عمل مراقبت‌ سلامت مورد تأکید قرار گرفته‌است: مسائل مربوط به جایگزینی انسان‌ها به‌دلیل کمبود نیروی انسانی و نگرانی‌ها درباره توانایی ربات‌ها برای مشارکت در تمرین پرستاری مبتنی بر علم مراقبت.

پرستار رباتیک چیست؟

اصطلاحربات پرستار یا  “پرستار رباتیک” گمراه‌کننده است، زیرا هیچ فناوری رباتیک یا هوش مصنوعیِ موجودی نمی‌تواند با دامنه وظایف و هوش عاطفی‌ای که پرستاران انسانی به‌صورت روزانه ارائه می‌دهند، برابری کند.

در عوض، ربات‌ها در حال توسعه و استفاده هستند تا وظایف اداری و لجستیکی پرستاران را کاهش دهند. برای مثال، یک ربات پرستار در بیمارستان ممکن است بتواند در انتقال مدارک or تحویل داروها به بخش کمک کند، اما در حال حاضر هیچ رباتی وجود ندارد که بتواند یک سوند ادراری را قرار دهد.

هدف اصلی رباتیک در پرستاری و حوزه سلامت، معمولاً پشتیبانی از پرستاران، کاهش فرسودگی شغلی و آزاد کردن زمان برای مراقبت از بیماران است. تقاضا برای چنین حمایتی تنها در حال افزایش است.

“پیش‌بینی می‌شود که کمبود پرستاران تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰ میلیون نفر برسد و در همین حال، جمعیت جهانی افراد ۶۰ سال به بالا تا سال ۲۰۵۰ تقریباً دو برابر خواهد شد!“

برای مقابله با این کمبود و نیاز فزاینده به مراقبت، شرکت‌های فناوری در حال ارائه راه‌حل‌هایی مانند کمک‌های هوش مصنوعی و رباتیک برای پرستاران هستند. بااین‌حال، مراقبتِ بیمارمحور ذاتاً یک امر انسانی باقی می‌ماند و فناوری تنها یک ابزار است، نه جایگزینی برای پرستاران واقعی.

۶ ربات پرستار هوش مصنوعی معروف در دنیا

ربات‌های پرستار معروف جهان مانند AIREC، Moxi، PARO، Pepper، TUG و Xenex در حال تحول بخش بهداشت و درمان هستند. بیایید کشف کنیم که این ربات‌ها چگونه به وظایف پرستاری کمک می‌کنند و در حل مشکل کمبود نیروی انسانی نقش ایفا می‌کنند.

آشنایی با ربات‌های پرستار و ابزارهای هوش مصنوعی در حوزه سلامت

در ژاپن، ربات‌ های انسان‌ نما سال‌هاست که به عنوان نیروی کمکی در مراکز مراقبت از سالمندان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اخیراً نیز بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شروع به معرفی ربات‌های پرستار و دیگر ابزارهای هوش مصنوعی در حوزه سلامت کرده‌اند.

ربات‌های بزرگ‌تر برای انجام وظایف فیزیکی سنگین مانند جابجایی بیماران به کار می‌روند، در حالی که ربات‌های کوچک‌تر و تعاملی برای مقابله با تنهایی و کم‌تحرکی در جمعیت سالمندان طراحی شده‌اند. در ادامه، شش ربات پرستار را معرفی می‌کنیم که با استفاده از هوش مصنوعی در حال متحول‌کردن نظام سلامت هستند.

1- ربات پرستار AIREC

AIREC  (ربات هوش مصنوعی محور برای در آغوش‌گرفتن و مراقبت) یک ربات انسان ‌نما است که هم‌اکنون در مرحله آزمایشی قرار دارد. این ربات در ژاپن توسعه یافته و هدف آن مقابله با چالش‌های ناشی از پیری سریع جمعیت و کمبود مراقبان در این کشور است.

AIREC  برای کمک به مراقبت از سالمندان طراحی شده و وظایفی مانند جابجایی ملایم بیماران (اقدامی حیاتی برای تعویض پوشک و پیشگیری از زخم بستر) را انجام می‌دهد. این ربات از فناوری رباتیک نرم استفاده می‌کند که تعاملات ملایم‌تر و انعطاف‌پذیرتری با بیماران ممکن می‌سازد. همچنین از یک شبکه عصبی عمیق برای پیش‌بینی حرکات مفاصل و تنظیم نیروی اعمالی در لحظه استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل شود که بیماران با ایمنی و نرمی جابجا می‌شوند.

علاوه بر این، AIREC  می‌تواند در فعالیت‌هایی مانند آشپزی و تاکردن لباس‌ها نیز کمک کند تا بار کاری مراقبان انسانی کاهش یابد.

2- ربات بیمارستانی هوشمند Moxi

Moxi یک ربات انسان نما آمریکا برای مراقبت سلامت است که توسط  شرکت Diligent Robotics مستقر در آستین تگزاس توسعه یافته و هدف اصلی آن پشتیبانی از کارکنان حوزه سلامت با انجام وظایف غیرمستقیم بیمارمحور است. این ربات از الگوریتم‌های پیشرفته یادگیری ماشین و قابلیت پردازش داده‌های بلادرنگ بهره می‌برد.

بر اساس گزارش The Robot Report، Moxi  تاکنون بیش از ۱ میلیون تحویل در سراسر ناوگان خود انجام داده و هم‌اکنون در ۲۳ سیستم سلامت (شامل ۳۱ بیمارستان در سراسر آمریکا) ادغام شده است. این ربات به سامانه‌های پرونده الکترونیک سلامت (EHR) متصل است و مجهز به یک بازوی رباتیک و گیره است که به آن امکان می‌دهد به صورت خودکار در محیط بیمارستان (از جمله راهروها و آسانسورها) حرکت کند تا داروها را تحویل دهد، تجهیزات را replenish کند و به مراقبان کمک نماید.

طراحی این ربات اجتماعی شامل ویژگی‌های هوشمندانه‌ای مانند چشمک‌زدن چراغ‌های LED و چرخش سر به سمت افراد هنگام صحبت کردن است تا تعاملی دوستانه و غیرمزاحم با پرسنل بیمارستان ایجاد کند. پرستاران می‌توانند با ارسال پیام یا تماس از طریق تلفن‌های بیمارستانی، از Moxi درخواست کمک کنند و پاسخ‌های فوری و زمان‌های تخمینی رسیدن آن را دریافت نمایند.

3- ربات پرستار PARO

PARO یک ربات درمانی پیشرفته است که آرامش، تحریک شناختی و حمایت عاطفی را برای افراد دارای مشکلات سلامت روان و اختلالات شناختی (مانند زوال عقل و آلزایمر) فراهم می‌کند. این ربات با پوشش نرم و ضد میکروب خود، شبیه به یک بچه فوک دریایی طراحی شده و صدای آن را نیز تقلید می‌کند.

PARO مزایای درمان با کمک حیوانات را در بیمارستان‌ها، مراکز مراقبت بیماران و خانه سالمندان ارائه می‌دهد، جایی که استفاده از حیوانات زنده ممکن است خطراتی داشته باشد یا از نظر لجستیکی چالش‌برانگیز باشد. این ربات مجهز به حسگرهای لمسی، نوری، شنوایی و دماست که به آن امکان درک و واکنش به محیط اطراف را می‌دهد.

PARO می‌تواند جهت صداها را تشخیص دهد، کلمات را شناسایی کند و به لمس شدن یا در آغوش گرفته شدن واکنش نشان دهد. مطالعات نشان داده‌اند که این ربات می‌تواند تأثیر مثبتی بر خلق‌و‌خو، رفتار و تعاملات اجتماعی داشته باشد.

ربات پرستار پارو (PARO) در بیمارستان‌ها، آسایشگاه سالمندان و مراکز درمانی سراسر جهان (از جمله آمریکا، ژاپن، سوئد، دانمارک و ایتالیا) مورد استفاده قرار گرفته است.

4- ربات انسان ‌نما پپر Pepper

Pepper  یک ربات پرستار توسعه‌یافته توسط شرکت سافت ‌بانک رباتیکس است که با استفاده از ویژگی‌های چهره‌ای بیانگر و قابلیت‌های جذاب با انسان‌ها تعامل می‌کند. سر این ربات انسان ‌نما دارای چهار میکروفون، دو دوربین HD در قسمت دهان و پیشانی، و یک سنسور عمق سه‌بعدی در پشت چشم‌هاست. علاوه بر این، یک ژیروسکوپ در بدنه و حسگرهای لمسی در سر و دست‌های Pepper تعبیه شده‌است.

در محیط‌های درمانی، Pepper  با راهنمایی بیماران، ارائه مسیرها، پاسخ به سوالات ساده و ارائه حمایت عاطفی به بهبود تجربه بیماران کمک می‌کند. این ربات همچنین می‌تواند در وظایف اداری مانند ثبت‌نام بیماران، ارائه اطلاعات و راهنمایی بازدیدکنندگان کمک کند. این قابلیت‌ها به کارکنان مراقبت‌های سلامت امکان می‌دهد تا بر وظایف حیاتی‌تر تمرکز کنند.

نقش Pepper در حوزه سلامت عمدتاً بر بهبود تجربه بیمار و ارائه کمک‌های اولیه متمرکز است، نه انجام وظایف و پروسه‌های پیچیده پزشکی.

5- ربات پرستار TUG

TUG  یک ربات خودران برای حمل و نقل مواد در بیمارستان‌ها و سایر مراکز درمانی است. این ربات که توسط Aethon طراحی شده، فرآیند تحویل انواع اقلام را در سراسر بیمارستان خودکار کرده و پرسنل را از انجام این وظایف آزاد می‌کند تا بیشتر بر مراقبت از بیماران تمرکز کنند.

TUG با استفاده از حسگرهای پیشرفته اینترنت اشیا و فناوری نقشه‌برداری، در محیط‌های پیچیده بیمارستانی، از جمله راهروها و آسانسورها، حرکت می‌کند. این حسگرها همچنین به ربات کمک می‌کنند تا موانع را تشخیص داده و از برخورد با آن‌ها جلوگیری کند و به این ترتیب، ایمنی بیماران، ملاقات‌کنندگان و کارکنان را تضمین می‌کند.

TUG  قادر است تا ۱۰۰۰ پوند بار حمل کند و انواع اقلام، از جمله داروها، نمونه‌های آزمایشگاهی، ملحفه‌ها، وعده‌های غذایی و تجهیزات پزشکی را جا‌به‌جا کند. این قابلیت به متخصصان سلامت کمک می‌کند تا تمرکز بیشتری بر مراقبت مستقیم از بیماران داشته باشند.

علاوه بر تحویل اقلام، TUG در جمع‌آوری و دفع زباله و ملحفه‌های آلوده نیز کمک می‌کند و به این ترتیب، میزان مواجهه کارکنان با مواد بالقوه خطرناک کاهش می‌یابد. همچنین، این ربات می‌تواند فرآیند جمع‌آوری و دفع زباله‌های پزشکی را مدیریت کند و اطمینان حاصل کند که این وظایف به صورت کارآمد انجام می‌شوند.

6- ربات پرستار Xenex

Xenex که با نام ربات Xenex LightStrike نیز شناخته می‌شود، یک سیستم پیشرفته ضدعفونی برای مراکز درمانی است که با هدف مقابله با عفونت‌های مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی طراحی شده است. این ربات نخستین اختراع تأیید شده توسط FDA برای کاهش میکروب‌ها در محیط‌های درمانی محسوب می‌شود.

this ربات ضدعفونی‌کننده با از بین بردن عوامل بیماری‌زا در اتاق‌های بیمارستان و سایر محیط‌های درمانی، خطر ابتلای بیماران به عفونت‌ها را در طول مدت بستری کاهش می‌دهد.

Xenex  از نور فرابنفش (UV) برای نابود کردن DNA و RNA میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌کند و به‌طور مؤثر از تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند. نور فرابنفشی که این ربات به کار می‌برد، در برابر بسیاری از عوامل بیماری‌زا، از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و هاگ‌ها، بسیار مؤثر است.

پس از پاک‌سازی دستی یک اتاق، Xenex برای انجام مرحله نهایی ضدعفونی به کار گرفته می‌شود. این ربات با ارسال پالس‌های شدید نور فرابنفش، هرگونه عامل بیماری‌زای باقی‌مانده روی سطوح را از بین می‌برد. طراحی این ربات به‌گونه‌ای است که بتواند به مناطقی دسترسی داشته باشد که با روش‌های سنتی پاک‌سازی دشوار است.

جمع‌بندی

فناوری و هوش مصنوعی برای بیماران مفید و کاربردی هستند. رباتیک در پرستاری یک رشته‌ی میان‌رشته‌ای است که روش‌شناسی‌ها، فناوری‌ها و مسائل اخلاقی مرتبط با توسعه‌ی روبات‌هایی را مطالعه می‌کند که از پزشکان، پرستاران و سایر کارکنان حوزه‌ی سلامت در عمل پشتیبانی می‌کنند و با آن‌ها همکاری می‌نمایند. هدف رباتیک در پرستاری، کسب دانش مربوط به ربات‌ها برای ارتقای مراقبت‌های پرستاری است و برای تحقق این هدف، پیشنهاد ربات‌های ضروری و توسعه‌ آن‌ها در همکاری با مهندسان نیز مدنظر قرار می‌گیرد.

بااین‌حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است که به بررسی معنای ربات پرستار و کاربردهای آن بپردازد. هنوز مطالعات کافی در مورد این موضوع وجود ندارد که آیا ربات‌ها قادر به جایگزینی انسان‌ها هستند یا خیر، چراکه توانایی پرستاران انسانی در بروز مراقبت، به انسان‌ بودن یا ماهیت غیرقابل‌پیش‌بینی آن‌ها مرتبط است. به‌نظر ما، یکی از مهم‌ترین اقدامات، کار بر روی پایگاه‌های داده‌ی موقعیت‌ها و پاسخ‌های پرستاری خواهد بود.

ظرفیت‌های همدلانه‌ای که رباتیک و هوش مصنوعی می‌توانند از خود نشان دهند، می‌تواند از طریق فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده تحقق یابد. دانش تولیدشده، اطلاعاتی را فراهم خواهد کرد تا روابط بین همدلی و هوش مصنوعی را بررسی کند و به درک کاربردهای آن و تأثیرش بر نظریه‌های پرستاری و مراقبت کمک نماید.